 |
| Kamalgad |
|
|
गडावर दक्षिणेकडे कातळाची नैसर्गिक भिंत तयार झालेली आहे. तिच्यावर बुरुज आणि तटबंदीचे अवशेष आहेत. दक्षिणेकडे गवतात लपलेले चौथर्‍याचे अवशेष दिसतात. नैऋत्येला केंजळगड, त्याच्या मागे रायरेश्वराचे पठार, कोळेश्वर पठार व पश्चिमेकडे पाचगणी, पूर्वेला धोम धरण अशी रम्य सोयरिक कमळगडाला मिळाली आहे. धोमचे हेमाडपंती शिवमंदिर प्रेक्षणीय आहे. थोर संत कवी वामन पंडित यांचीही जवळच भोमगावाला समाधी आहे.
१) आकोशी मार्गे :- वाई ते आकोशी अंतर ३५ किलोमीटर आहे. आकोशी गावाच्या पुढे चालत गेल्यावर डाव्या बाजूला दिसणार्‍या डोंगर रांगेवर चढून जाण्यास पाऊण तास लागतो. या डोंगररांगेवरुन ठळक पायवाटेने पश्चिमेकडे कमळगडाच्या दिशेने चालत गेल्यावर पुन्हा चढ लागतो. तो चढ चढून गेल्यावर धनगर वस्ती लागते. या धनगर वस्तीला एका झर्‍यातून पाईप लाईन मधून पाणी आणलेले आहे. या पाईप लाईनीच्या बरोबर १५ मिनिटे चालल्यावर एक छोटा रॉकपॅच लागतो. तो चढऊन गेल्यावर आपण कमळगडच्या खालील पठारावर पोहोचतो. पुढे वाट जंगलातून धनगराच्या घराजवळ जाते. येथून एक वाट अपाल्याला शिडीपाशी घेऊन जाते. आकोशी गावातून दिड ते पावणे दोन तासाच्या चालीनंतर आपण गडावरील लोखंडी शिडीपाशी पोहोचतो. शिडी चढून गेल्यावर गडमाथ्यावर पोहोचतो. गडावर जाण्याचा मार्ग चुकण्याची शक्यता असल्याने धनगरवाडीतून वाटाड्या घ्यावा.
२) वासोळ्या मार्गे:- उत्तरेकडून वाळकी नदीच्या खोर्‍यातील असरे, रानोला, वासोळे या गावात वाईहून एसटीने तासभरात पोहोचता येते. वासोळ्यावरुन किल्ल्यावर जाण्यासाठी दोन वाटा आहेत. त्यापैकी पहिली वाट सोपी पण थोडी दूरची आहे
अ) वासोळ्याहून येताना धोम गावापासून सुरू झालेला धोम धरणाचा जलाशय थेट गावापर्यंत साथ देतो. वासोळे गावातून पाणवठ्याच्या दिशेने चढणीस सुरुवात केली असता, आपण साधारण एक ते दीड तासातच माचीजवळ येतो. वासोळे गाव हे डोंगराच्या कुशीत वसलेले निसर्ग सौंदर्याने नटलेले असे सुंदर खेडे आहे. वस्तीच्या पाठीवर उत्तुंग कडा व डोंगरमाथा आहे, दुसर्‍या अंगाला खोल दरी आहे. पुढे गेल्यावर "यू टर्न" घेऊन पाऊण तासा नंतर आपण किल्ल्याच्या मुख्य पहाडावर येतो. डोंगरमाथ्यावरील घनदाट वृक्षांच्या छायेत गोरखनाथ मंदिर दिसते. येथून थोडे पुढे ५ ते १० मिनिटे चालत गेल्यावर रस्त्याच्या डाव्या बाजूला एक पाण्याचे टाके लागते. पाऊल वाटेने तसेच वर गेले की १५ ते २० मिनिटांचा घनदाट जंगलाचा छोटा टप्पा लागतो. नंतर मात्र आपण मोकळ्या मैदानावर येतो. येथे धनगरांची वस्ती आहे. या वाटेने गडावर पोहोचण्यास ३ ते ३.३० तास लागतात.
आ). वासोळ्यावरुन १५ मिनिटे चालत तुपेवाडीला यावे. येथून शाळेच्या बाजुने पुढे जाणारा रस्ता धरायचा. पुढे ७ ते ८ मिनिटात दगडी बांध डावीकडे ठेवून जंगलात जाणारा रस्ता धरायचा. मधे काही ठिकाणी रस्त्याला फाटे फुटले आहेत. गावातून आलेला मुख्य रस्ता सोडायचा नाही. बांध गेल्यावर ५ ते ७ मिनिटात एका ठिकाणी रस्ता उजवीकडे वळतो आणि किल्ल्याची सोंड सुरु होते. या वाटेने दमछाक करणारा चढ आहे. पण तासाभरात आपण माचीवर पोचतो. येथून हाच रस्ता जंगलाच्या वाटेने थेट धनगर वाडीत घेऊन जातो. हा धनगरांचा नेहमीचा रस्ता आहे. याच पठारावरून आपणास कमळगड पूर्णपणे दृष्टीपथात येतो. वस्तीपासून उजवीकडे गडावर जाण्याची वाट आहे. शेवटच्या टप्प्यात शिडी बसवली आहे. त्याच्या सहाय्याने गडावर जाता येते. या वाटेने गडावर पोहोचण्यास २ ते २.३० तास लागतात.
३) वाईहून - नांदवणे मार्गे :- वाईहून नांदवणे गावी येण्यास सकाळी ९३० वाजता एसटी बस आहे. वस्तीच्या पाठीवरील पहाडावरून तसेच वर गेले की दोन अडीच तासांत कमळगडावर पोहचता येते.
४) महाबळेश्वर - नांदवणे मार्गे :- महाबळेश्वरच्या केट्‌स पॉईंट वरून खाली येणार्‍या सोंडेवरून कृष्णा नदीच्या खोर्‍यात उतरले की, सुमारे दोन तासांत समोरच्या डोंगर उतारावरील नांदवणे गावी पोहचतो. वस्तीच्या पाठीवरील पहाडावरून तसेच वर गेले की दोन अडीच तासांत कमळगडावर पोहचता येते